meltem - CGI-PERL

Perl ile düzyazı ya da html formatında yazı yazdırma :

Perl dili ile düzyazı ya da html formatında yazı yazdırıp ekrana çıktı verebilmek için print ""; komutu kullanılır fakat perl ile yazdırırken dikkat etmeniz gereken bazı noktalar vardır. Bazı karakterler perl için özel anlam taşır bu karakterleri düzyazı halinde kullanırken perl'ün bu karakterleri dikkate almamasını sağlamak amacıyla bu karakterlerin önlerine ters slash () koymanız gerekir. Bu özel karakterler şunlardır:

Noktalı virgül (;) : Perl yorumlayıcısı döküman içinde noktalı virgül görünce o satırın ve komutun bittiğini zanneder ve yeni bir komut bekler. Bu yüzden düzyazı ya da html yazdırırken noktalı virgül kullanmadan önce ters slash () kullanmanız gerekir aksi taktirde dosya çalışmaz ve hatanın nerden kaynaklandığını bulmak baya bir zamanınızı alabilir.

Dollar ($) ve And (&) simgeleri : Bu iki simge Perl için özel anlam ifade eder. Bu anlamların ne olduğundan ve fonksiyonlarından bahsedeceğim şimdilik bilmemiz gereken bu iki simgenin düzyazı ya da html formatında yazdırılabilmesi için (tabii fonksiyonuna uygun kullanılmıyorsa) önüne ters slash () koymanız gerektiğidir.

Çift tırnak (") : Çift tırnak Perl için özel anlam ifade eder. Perl çift tırnak görünce bir komutun başladığını ya da bittiğini anlar. Eğer düzyazı ya da html içerisinde çift tırnak kullanacaksanız önüne ters slash () koyarak perl'ün çift tırnağı görmezden gelmesini sağlayabilirsiniz.

At (@) : @ işareti de perl için bir anlam ifade eder. Perl bu işareti görünce ilişkili dizi (hash) değişkenleri arar ve bulamadığı taktirde hata verir. Eğer düzyazı içinde bu işareti kullanacaksanız ters slash () işaretinden sonra kullanmalısınız.

Yüzde (%) : Yüzde (%) işareti perl için hash dizi değişkeni başlangıcı anlamına gelir yani özel bir anlam ifade eder. Eğer düzyazı olarak ekrana yazdırmak istiyorsanız önüne ters slash () koymanız gerekir.

Eğer düzyazı içerisinde ters slash () işareti kullanmanız gerekiyorsa 3 tane yanyana ters slash kullanmanız gerekir.

Perl için özel anlam ifade eden simgelerin önüne sadece düzyazı olarak yazdıracaksanız ters slash () koymalısınız.

Örnek :

#!/usr/bin/perl

# duzyazi.cgi

print "Content-type:text/htmlnn";

print "<html>";
print "<head>";
print "<title>Düzyazı Dosyası</title>";
print "<META content="text/html; charset=ISO-8859-9" http-equiv=content-type">";
print "</head>";
print "<body bgcolor="#000000">";
print " ";
print "";
print "CGI/Perl programları yazarken özel karakterlerin ($,&, @, ;,") önüne ters slash (\) koymayı unutmayın!";
print "";
print "</body>";
print "</html>";

Yukarıdaki örnekten herhangi bir ters slash () işaretini kaldırıp sonucunu ve perl'e neden "öğrenmesi zor bir dil" dediklerini görebilirsiniz . Tavsiyem burda biraz durun ve bol bol ekrana düzyazı yazdıran kodlar yazın ve elinizi alıştırın.

Perl ile html yazdırmanın aslında daha kolay fakat kullanışsız bir yöntemi daha vardır. Kolaylığı Perl'ün bu kullanım şeklinde tüm yazıları html olarak algılaması ve ters slash kullanımına gerek kalmamasıdır, kullanışsızlığı ise satırlar arasında herhangi bir döngü ya da alt program çalıştırılamaması, perl'ün fonksiyonel olarak kullanılamamasıdır. Yukarıdaki aynı kodları şu şekilde de yazdırabilirdik:

#!/usr/bin/perl

# duzyazi2.cgi

print "Content-type:text/htmlnn";

print <<HtmlBitis
<html>
<head>
lttitle>Düzyazı Dosyası</title>
<META content="text/html; charset=ISO-8859-9" http-equiv=content-type">
</head>
<body bgcolor="#000000">
 

CGI/Perl programları yazarken özel karakterlerin ($,&, @, ;,") önüne ters slash (\) koymayı unutmayın!

</body>
</html>
HtmlBitis
;

Perl'de değişkenler :

Herhangi bir programlama dili öğrenmeye çalıştığınızda ilk öğrenmeniz gereken kavram "değişken" kavramıdır. Değişkenlerin Perl dilinde de önemi büyüktür. En basitinden ziyaretci form vasıtasıyla veritabanına yazı yazdırırken bu veriler önce ayrı ayrı değişkenlere atanır daha sonra veritabanına girdisi sağlanır. Perl dilinde 3 tür değişken vardır. Değişkenlerin başlangıcında perl'ün değişkeni algılayacağı işaret vardır. Eğer değişken tekil değişken ise dollar ($), dizi değişken ise at (@), ilişkili dizi değişken ise yüzde (%) işareti değişken atanırken değişken isminden önce yazılır. Değişken isimleri rakam ya da harf olabilir ama işaretlerden sadece alt çizgi (_) kullanılabilir.

Tekil (Scalar) değişkenler :

Tekil değişkenler içeriğinde belli bir yazı, rakam ya da işaret ($#"%&...) tutarlar. Perl bir kodun tekil değişken olduğunu başındaki Dollar ($) işaretinden anlar ve bu işaretin içeriğini bilgisayarın belleğine, daha sonra kullanılmak üzere alır. Tekil değişken adları rakam ya da harf olabilir fakat alt çizgi(_) dışında bir işaretle isimlendirilemezler. Tekil değişken adları büyük ya da küçük harfle kullanılabilir fakat Perl büyük harf ile küçük harfi ayrı ayrı algılar yani perl için "Degisken" kelimesi ile "degisken" kelimesi aynı değildir. Değişken değeri rakam ise ya da başka bir değişken ise tırnak işareti (") kullanmaya gerek yoktur ama eğer değeri harf ise ya da içeriğinde harfler varsa değer verilirken tırnak işareti kullanılması gerekir.

Örnek :

#!/usr/bin/perl

# degisken1.cgi

print "Content-type:text/htmlnn";

$isim = "Hakan";
$site = "http://www.webdersleri.com";

print "Merhaba, benim adım $isim, şu anda $site adresindesiniz.";

Sadece $isim ve $site değişkenlerinin içerikleriyle oynayarak alttaki yazıyı değiştirebilirsiniz. Hata yapmamak için değişken adlarını küçük harfle, daha sonra hatırlayabileceğiniz basitlikte vermenizde fayda vardır.

Ayrıca tekil değişkenin içeriği rakam ise tırnak işareti olmadan da değişkene değer atayabilirsiniz.

Dizi (array) değişkenler;

Dizi değişkenleri bir küme gibi görebilirsiniz. Tekil değişkenlerden farklı olarak içinde belli sayıda elemanlar vardır ve bu elemanlarla işlem yapabilirsiniz. (silebilirsiniz, düzenleyebilirsiniz, yeni eleman ekleyebilirsiniz.) Dizi değişkenler at (@) işareti ile başlarlar. İsimlendirme kuralları tekil değişken ile aynıdır. Harf, rakam ya da alt çizgi (_) ile isimlendirilmelidirler. Büyük küçük harf ayrımı söz konusudur.

Dizi değişkenler elemanlardan oluşur dedik. Bu elemanları dizi içerisindeki sıralamasına göre tekil değişken olarak kullanabilirsiniz. Şu an belki anlamsız olarak görülebilir ama ileride veri dosyaları üzerinde çalışırken dizi değişkenleri çok kullanacaksınız. Perl saymaya c dilleri gibi 0'dan başlar ve mesela @dizi isimli bir dizi değişkenimiz varsa $dizi[0] şeklinde dizinin ilk elemanını, $dizi[3] şeklinde dizinin 4 numaralı elemanını kullanabilirsiniz.

Örnek:

#!/usr/bin/perl

# degisken2.cgi

print "Content-type:text/htmlnn";

@dizi = ('hakan','hakand@mail.koc.net','www.webdersleri.com','cgi/Perl');

$isim = $dizi[0];
$mail = $dizi[1];
$site = $dizi[2];
$ilgi = $dizi[3];

print "<html><body>";
print "İsim : $isim ";
print "Mail : $mail ";
print "Site: $site ";
print "İlgi alanları : $ilgi ";
print "</body></html>";

Örneğimizde bir dizi değişkenin nasıl atanacağını, içeriğinin nasıl ekrana yazdırılacağını gördünüz. Döngüler konusunda da dizi değişkenlerin döngü ile nasıl kolayca ekrana yazdırılabileceğini göreceğiz. Şimdilik dizi değişkenler hakkında bu kadar bilgi yeterli.

İlişkili dizi (hash) değişkenler :

İlişkili dizi değişkenin dizi değişkenden farkı birbiriyle ilişkili elemanlardan oluşuyor olmasıdır. İlişkili dizi değişkenlerde iki unsur vardır: anahtar (key) ve değer (value). Bir ilişkili dizin aynı adda iki anahtara sahip olamaz ama aynı adda birden fazla değer bulunabilir.

%iliskili_dizi = ("anahtar1" => ‘deger1’ "anahtar2" => ‘deger2’ ... ... );

Split fonksiyonu :

Bir önceki derste dizi değişkenleri görmüştük. Split fonksiyonu içeriğini bildiğimiz dizi ya da tekil değişken içeriğini istediğimiz gibi kullanabilmemize olanak verir. Daha çok dosya ile yapılan işlemlerde kullanılır. Üç argümanı vardır, genelde iki argüman kullanılır.

"dizi yada tekil değişken" = split(/bölme karakteri/, bölünen değişken);

Öncelikle şöyle bir değişkenimiz olsun:

$isimler = "ali veli mustafa ismail hasan";

Şimdi bu tekil değişkeni boşluk işaretinden bölelim ve dizi değişkene atayalım :

@isim = split(/ /, $isimler);

print "$isim[0];

Örnek :

#!/usr/bin/perl # split.cgi print "Content-type:text/htmlnn"; $dizi = "ali|21|1980|samsun|lise"; ($isim, $yas, $dtarihi, $dsehri, $mezuniyet) = split (/|/, $dizi); print "<html><body bgcolor="#eeeeee"> "; print ""; print "İsim : $isim "; print "Yaş : $yas "; print "Doğum Tarihi : $dtarihi "; print "Doğduğu şehir : $dsehri "; print "Mezuniyet derecesi : $mezuniyet "; print "</body></html>";

Örnekte $dizi tekil değişkeninin içeriğini "|" karakterinden split() fonksiyonu yardımıyla bölüyoruz ve 4 ayrı değişkene atıyoruz. Daha sonra da bu değişkenleri teker teker ekrana yazdırıyoruz.

Splice Fonksiyonu

Splice fonksiyonunu kullanarak bir dizi değişkene eleman ekleme yada dizi değişkendeki belli bir elemanı silme işlemi yapabiliriz. Bu fonksiyonun 4 argümanı vardır: Dizi değişkenin adı, eklenecek (ya da silinecek) elemanın sıra numarası, çıkartılacak eleman sayısı, eklenecek elemanın içeriği. Kullanımı şu şekildedir:

@dizi_degisken = (0, 1, 2, 3);

splice (@dizi_degisken, 4, 0, (4));

print "$dizi_degisken[4]";

Bu örnekte dizi değişkendeki hiç bir üyeyi atmadan listenin 4. sırasına (bu arada perl'ün saymaya sıfırdan başladığını unutmadınız umarım) "4" elemanını ekledik. Eğer isterseniz hiç bir şey eklemeden belli bir üyeyi de silebilirsiniz:

splice (@dizi_degisken, 2, 1, ());

Böylece dizideki "2" elemanı silindi.

Splice fonksiyonu da en çok dosya işlemlerinde veritabanındaki belli bir kaydın düzenlenmesi ya da silinmesi için kullanılır.

Örnek :

#!/usr/bin/perl # splice.cgi print "Content-type:text/htmlnn"; @dizi = ("sıfır","bir","iki","üç","dört","beş"); print "<html><body>"; print "Dizinin şu anki elemanları:@dizi "; splice(@dizi, 3, 1, (333)); print "Dizinin 3. elemanının değişmiş hali: @dizi "; splice(@dizi, 3, 1, ()); print "Dizinin 3. elemanının silinmiş hali: @dizi "; print "</body></html>";

Perl ile düzyazı ya da html formatında yazı yazdırma :

#!/usr/bin/perl # degisken1.cgi print "Content-type:text/htmlnn"; $isim = "Hakan"; $site = "http://www.webdersleri.com"; print "Merhaba, benim adım $isim, şu anda $site adresindesiniz.";

%iliskili_dizi = ("anahtar1" => ‘deger1’ "anahtar2" => ‘deger2’ ... ... );

#!/usr/bin/perl

# degisken1.cgi

print "Content-type:text/htmlnn";

$isim = "Hakan";
$site = "http://www.webdersleri.com";

print "Merhaba, benim adım $isim, şu anda $site adresindesiniz.";